Tedavi Seçenekleri

Aşağıda Pes Ekinovarus’ un tedavi seçenekleriyle ilgili clubfoot grubuna üye olmanız halinde görebileceğiniz, Clubfoot Handbook for Parents dosyasından alıntıladığım bilgiler mevcuttur.

Tedavi Seçenekleri

Tedaviye doğumdan hemen sonra başlanmalı ve hedef ağrısız ve fonksiyonel ayaklara kavuşmak olmalıdır. Pes ekinovarus tedavisi aşağıda belirtilen tekniklerde uzman ortopedistler tarafından yapılmalıdır.

Fizyoterapi

Tek başına nadiren kullanılır fakat çok hafif vakalarda etkili olabilir. Amaç bağları ve tendonları doğru pozisyona getirerek esnetmektir. Evde yapmak üzere eğitilebilirsiniz.

Sargılama

Yapışkan sargı şeritleri ayağı doğru pozisyonda tutmak için, ayağın çevresinden geçip, bacağın çevresinden üstlerine, dizin üstüne doğru sarılır. Biraz masajın ardından haftalık olarak uygulanır.

Yine nispeten hafif vakalarda kullanışlıdır, 3 aydan sonra genellikle etkisizdir. Bu aylarda tekmeler çok güçlendiğinden sargılar hızlıca esner ve çıkmaya meyilli olurlar.

Geleneksel Alçılama

Ayağın sakatlığını ve çocuk büyüdükçe yürüme problemlerni engellemek için tedaviye mümkün olduğunca erken başlamak (örneğin doğumdan bir kaç gün sonra) çok önemlidir.

Pes ekinovarus tedavi edilebilir, böylece deformite düzelir ve çoğu fonksiyonun yerine getirilmesi sağlanır. İlk adım ayağın alçılanmasıdır. Doktor ayağı doğru pozisyona getirir ve sonra bu pozisyonda kalması için alçılar. Vakaların üçte biri, genellikle daha hafif deformiteler, bu tedaviye yanıt verirler.

Hemen doğum sonrası dönemde kalıp veya bantlar hergün değiştirilir. Ondan sonra, çocuğunuz her hafta veya her iki haftada bir pediatrik ortopediste gitmelidir.

İlk tedavi sorunlu ayağın bir dizi alçılamaya alınmasıyla sağlanır. Yeni doğanın tüm bacağı alçıya alınır. Deformitenin sertliğine göre alçılama adedine karar verilir. Daha ciddi vakalarda, çocuğunuz tendon gevşetmesi ya da ameliyatla düzeltmeye ihtiyaç duyabilir.

Alçılar günlük aktivitelerin çoğuna engel olmaz, banyo hariç. Alçılar kuru tutulmalıdır. Bez değişiminde sorun yaşanmaz. Birkaç alçı değişiminden sonra (2-3 ay sürer), arasında metal çubuk bulunan veya bulunmayan özel yapım ayakkabılar gerekebilir.

Ponseti Methodu

Pev vakalarının çoğu 6-8 haftalık nazik manipülasyonlar ve alçılama ile bebeklik döneminde düzeltilir. Tedavi, ayağın fonksiyonel anatomisinin ve manipülasyon ve alçıyla sağlanan sürekli pozisyon değişikliğine, kasların, bağların ve kemiklerin vereceği biyolojik tepkinin doğru kavranması temeline dayanır.

Pes ekinovaruslu bebeklerin %5’ ten azı çok sert, kısa, toplu, bağları (lifleri) gergin, esnetmeye karşı dirençli ayakla doğarlar. Bu bebekler özel bir tedaviye ve belki cerrahi bir müdahaleye ihtiyaç duyarlar. Eğer kemik ve eklem cerrahisinden tamamen kaçınılabilirse sonuçlar daha iyi olur. Pev vakasında ameliyat, istisnasız olarak yara izi, gerginlik ve ergenlikten sonra daha da ağırlaşan ve engelleyici hale gelen kas zayıflığına neden olmaktadır.

Bağları, eklem kapsüllerini ve tendonları oluşturan dokuların esnekliğinin avantajından faydalanabilmek için, tedavi hayatın ilk veya ikinci haftasında başlamalıdır. Ponseti tedavisinde bu dokular nazik manipülasyonlarla haftalık olarak esnetilir. Bağları yumuşatmak ve elde edilen düzeltme derecesini muhafaza etmek için her hafta alçı uygulanır. Bu suretle, yeri değişmiş kemikler de derece derece doğru sıralamaya getirilmiş olur.

Bir çok klinikteki alçılama ve manipülasyon tedavilerinin başarısız sonuçları, kullanılan teknik hatalı olduğu için düzeltme çalışmalarının yetersiz olduğuna işaret etmektedir. Normal ayağın anatomisi ve kinematiği ile çarpık ayaktaki kemik sapmasını mükemmel olarak anlamaksızın deformitenin düzeltilmesi çok zordur. Manüpülasyon ve alçılamanın başarısız olması çarpık ayak deformitesi düzeltmekten ziyade daha şiddetlendirecek, tedaviyi zor ya da imkansız hale getirecektir.

Pev tedavisinde sınırlı tecrübesi olan doktorlar deformiteyi düzeltmeye çalışmamalıdır. Hafif deformitelerde belki başarılı olabilirler ancak zorlu vakalar tecrübeli eller gerektirir. Ameliyat seçeneğini düşünmeden önce ameliyatsız düzeltme konusunda tecrübeli bir merkez araştırılmadır. (Daha detaylı açıklama Dr. Ponseti’ den PEV ve tedavisi hakkında ailere  başlıklı yazıda mevcuttur. )

Fransız Fizyoterapi Metodu

Fransız tekniği bir fizyoterapiste günlük ziyaretleri kapsar. Ayağın nazik ve ağrısız bir şekilde esnetilmesi esasına dayanır. Sonra ayak sargılanarak manipülasyonun ertesi günkü ziyarete kadar korunması sağlanır.

Geceleri, esnemenin maksimizasyonu için sargılı ayak evde  aralıksız pasif hareket makinesine konulur. Bebekler buna iyi tölerans gösterirler.

Sargılar her gün iki saat banyo, cildin nefes alması ve ev egzersizleri için açılır.  Çıkarılabilir aquaplast ateller de ayrıca sargılı pozisyonu güçlendirmek için kullanılır. Bir saatlik fizyoterapi seansları hafta beş gün çok sert ayaklarda bile en fazla 3 ay boyunca devam eder. Bebek yürümeye başlayınca sargılama sona erer.

Ameliyat

Eğer alçılama başarısız olursa ameliyat gerekebilir. Çocuk 4 – 8 aylık olana kadar ameliyat gerçekleştirilmez. Pediatrik ortopedik cerrah ayağın normal pozisyona gelmesi için tendonlardan (kasları kemiklere bağlayan dokular) birkaç tanesini gevşetir.

En yaygın operasyon “yumuşak doku gevşetme” prosedürüdür ve ayağın pozisyonunu değiştiren kısa tendon ve bağların düzeltilmesini sağlar. Diğer bağların yanısıra Aşil tendonunun  gevşetilmesini de içerir. Sonra genelde 2 hafta için ayak yarı düzeltilmiş pozisyonda alçılanır. Bu dikişler üstüne baskı uygulanmadan yaranın iyileşmesini sağlar. 2 haftadan sonra dikişler alınır ve ayak yeniden, bu kez tam düzeltilmiş pozisyonda alçıya alınır.  Bu alçı genellikle 6 hafta kadar kalır, sonra ayak kontrol edilir. Eğer ayak tam düzelmemişse alçı yenilenebilir veya atel kullanılabilir.

Ameliyat zamanı cerrahın yaklaşımına göre değişir. Kimi çok ufak bebekleri ameliyat etmeyi tercih ederken, çoğu cerrah bunun etkin olmadığını düşünürler ve bir de “gereğinden fazla düzeltme” riski vardır.  Çoğunluk, alçılar çıktığında çocuğun ayakları üstünde yürümeye hazır hale gelmesi ve bu sayede düzelmenin devam edeceği inancıyla operasyon için 9 ay civarını bekler. Ama bazı cerrahlar da ameliyatın mümkün olduğunca geç yapılması taraftarıdır.